नेपाल राष्ट्र बैंकले चालु आर्थिक वर्ष २०६७/०६८ को प्रथम दश महिनामा विप्रेषण आप्रवाह रू दुई खर्ब ६ अर्ब ६६ करोड भएको जनाएको छ । विप्रेषण आप्रवाहमा अघिल्लो वर्षको तुलनामा १०.८ प्रतिशतले वृद्धि भएको हो ।
देशको वर्तमान आर्थिकस्थिति आज सार्वजनिक गर्दै राष्ट्र बैंकले विस्तृत मुद्राप्रदाय ३.७ प्रतिशतले  वृद्धि भएको, बैंकिङ क्षेत्रको खुद वैदेशिक सम्पत्तिमा ह्रास आएको र आन्तरिक सम्पत्तिमा न्यून वृद्धि भएको तथा सङ्कुचित मुद्रा प्रदाय १.३ प्रतिशत घटेको उल्लेख गरेको छ ।
समीक्षा अवधिमा खुद वैदेशिक सम्पत्ति रू ११ अर्ब ६७ करोडले घटेको तथा भुक्तानी असन्तुलनमा सुधार भए पनि अपेक्षित स्तरको हुन नसकेको बैंकले जनाएको छ ।
बैंकले दश महिनासम्ममा कुल आन्तरिक कर्जा ७.७ प्रतिशतले बढेको, निजी क्षेत्रतर्फको कर्जा ११.४ प्रतिशतले बढेको तथा अनुत्पादक क्षेत्रमा प्रवाहित कर्जालाई नियन्त्रण गर्न गरिएको नीतिगत प्रयास र आयात व्यापारमा न्यून विस्तारका कारण समीक्षा अवधिमा निजी क्षेत्रको कर्जा विस्तारमा कमी आएको उल्लेख गरेको छ ।
यस्तै खुला बजार कारोबारअन्तर्गत रू ५४ अर्ब २१ करोडको खुद तरलता प्रवाह भएको छ । समीक्षा अवधिमा बिक्री बोलकबोल मार्फत रू २ अर्ब र रिभर्स रिपो बोलकबोल मार्फत रू १९ अर्ब गरी रू २१ अर्बको तरलता प्रशोचन भएको छ । त्यस्तै रिपो बोलकबोल मार्फत रू ७५ अर्ब २१ करोडको तरलता प्रवाह भएको छ ।
बैंकले विदेशी विनिमय बजारबाट अमेरिकी डलर १ अर्ब ९३ करोड खरिद गरी रू १ खर्ब ३९ अर्ब ६४ करोड बराबरको खुद तरलता प्रवाह गरेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा विदेशी विनिमय बजारबाट अमेरिकी डलर १ अर्ब १४ करोड खरिद गरी रू ८४ अर्ब ४५ करोड खुद तरलता प्रवाह गरेको थियो ।
त्यस्तै अमेरिकी डलर २ अर्ब १८ करोड बिक्री गरी रू १ खर्ब ५७ अर्ब ९५ करोड बराबरको भारतीय रुपैयाँ खरिद भएको बैंकले जनाएको छ । अघिल्लो आवको सोही अवधिमा अमेरिकी डलर १ अर्ब ७७ करोड बिक्री गरी रू १ खर्ब ३२ अर्ब बराबरको भारतीय रुपैयाँ खरिद भएको थियो ।
उपभोक्ता मुद्रास्फीति बढ्यो
चालु आवको वैशाख महिनामा वार्षिक विन्दुगत उपभोक्ता मुद्रास्फीति ९.५ प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो मुद्रास्फीति ८.८ प्रतिशत थियो ।
तरकारीको वार्षिक विन्दुगत मूल्य सूचकाङ्कको वृद्धि सबैभन्दा बढी ४८.३ प्रतिशत रहेको बैंकले जनाएको छ । फलफूल र मसलाको मूल्य सूचकाङ्क समीक्षा अवधिमा २८.३ प्रतिशत र १८.७ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । त्यस्तै सूर्तिजन्य पदार्थ, रेष्टुरेण्ट तथा होटल र खाद्यान्न उपसमूहको मूल्य सूचकाङ्कमा क्रमशः १५.३ प्रतिशत, १३.५ प्रतिशत र १३.५ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ ।
समीक्षा अवधिमा गैर–खाद्य तथा सेवा समूहका वस्तुहरूमध्ये लत्ताकपडा तथा जुत्ता चप्पलको मूल्य सूचकाङ्कमा १५.४ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस उपसमूहको मूल्य सूचकाङ्कमा ७.१ प्रतिशतले मात्र वृद्धि भएको थियो ।
क्षेत्रगत आधारमा विश्लेषण गर्दा समीक्षा अवधिमा सबैभन्दा बढी काठमाडौं उपत्यकामा ११.६ प्रतिशतले मूल्य सूचकाङ्कमा वृद्धि भएको छ भने पहाडमा १०.८ प्रतिशतले र तराईमा ७.१ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ ।
सरकारी खर्चमा वृद्धि
समीक्षा अवधिमा नगद प्रवाहमा आधारित कुल सरकारी खर्चमा १३.४ प्रतिशतले वृद्धि भई रू १ खर्ब ८१ अर्ब ४ करोड पुगेको बैंकले जनाएको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो खर्च २५.१ प्रतिशतले बढेको थियो । चालु तथा पुँजीगत दुवै खर्चको वृद्धिदरमा कमी आएका कारण समीक्षा अवधिमा कुल सरकारी खर्चको वृद्धिदरमा कमी आएको हो ।
समीक्षा अवधिमा पुँजीगत खर्च २७.७ प्रतिशतले वृद्धि भई रू ४४ अर्ब ३६ करोड पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो खर्चमा ३३.५ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो । आर्थिक वर्ष सुरु भएको पाँचौं महिनामा मात्र अध्यादेश मार्फत पूर्ण आकारको बजेट कार्यान्वयनमा आएको तथा कार्यक्रम स्वीकृत र ठेक्कापट्टामा ढिलाई भएका कारण पुँजीगत खर्चको वृद्धिदरमा कमी आएको हो ।
सरकारी राजस्वमा वृद्धि
आर्थिक वर्ष २०६७/६८ को दश महिनासम्ममा नेपाल सरकारको राजस्व परिचालन १४.७ प्रतिशतले वृद्धि भई रू १ खर्ब ५८ अर्ब ९८ करोड पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा सरकारी राजस्व २५.४ प्रतिशतले वृद्धि भई रू. १ खर्ब ३८ अर्ब ५६ करोड पुगेको थियो ।
आर्थिक वर्ष २०६७/६८ को दश महिनासम्ममा कुल वस्तु निर्यात अघिल्लो वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ५.५ प्रतिशतले वृद्धि भई रू. ५२ अर्ब ६७ करोड पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा कुल वस्तु निर्यात ११.७ प्रतिशतले घटी रू. ४९ अर्ब ९१ करोडमा सीमित भएको थियो । मासिक रुपमा हेर्दा चालु आर्थिक वर्षको वैशाख महिनामा कुल वस्तु निर्यातमा चैत महिनाको तुलनामा ८.७ प्रतिशतले घटेको छ । 
कुल वस्तु निर्यातमध्ये भारततर्पmको निर्यात ८.१ प्रतिशतले बढेको छ । यस्तो निर्यात अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा ७.३ प्रतिशतले घटेको थियो । त्यस्तै, अन्य मुलुकतर्पmको निर्यात अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा १८.९ प्रतिशतले घटेकामा ०.८ प्रतिशतले बढेको छ ।
भारततर्पm मुख्यतयाः जस्तापाता, जुटका सामान, धागो, जुस र प्लाष्टिकका सामानको निर्यात बढेको छ । त्यस्तै, अन्य मुलुकतर्पm विशेषगरी पश्मिना, ऊनी गलैंचा, दाल, छाला र चियाको निर्यातमा वृद्धि भएको छ ।
यस्तै समीक्षा अवधिमा कुल वस्तु आयात ४.८ प्रतिशतले बढेर रू ३ खर्ब २१ अर्ब पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो आयात ३४.० प्रतिशतले वृद्धि भई रू ३ खर्ब ६ अर्ब १६ करोड पुगेको थियो ।
कुल आयातमध्ये भारतबाट भएको आयात अघिल्लो वर्षको दश महिनासम्म ३४.७ प्रतिशतले वृद्धि भएकामा समीक्षा अवधिमा २३.९ प्रतिशतले बढेको छ । त्यसैगरी, अन्य मुलुकबाट भएको आयात अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा ३३ प्रतिशत वृद्धिको विपरित समीक्षा अवधिमा २०.५ प्रतिशतले ह्रास आएको छ ।
भारतबाट मुख्यतया पेट्रोलियम पदार्थ, एमएस बिलेट, कोल्डरोल्ड सिट इन क्वाइल, औषधि, र विद्युतीय उपकरणको आयात बढेको छ । अन्य मुलुकबाट विशेषगरी सुन, तयारी कपडा, स्टिलका रड र पाता, अन्य मेसिनरी तथा पार्ट्स र सुपारीको आयातमा कमी आएको छ ।
चालु आर्थिक वर्षको दश महिनासम्ममा कुल वस्तु व्यापार घाटा ४.६ प्रतिशतले वृद्धि भई रू २ खर्ब ६८ अर्ब १४ करोड पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा कुल वस्तु व्यापार घाटा ४९.० प्रतिशतले बढेको थियो । कुल वस्तु व्यापार घाटामध्ये भारतसँगको घाटा समीक्षा अवधिमा २७.६ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ ।
यस्तै समग्र शोधनान्तर स्थिति रू ११ अर्ब ६७ करोडले घाटामा रहेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा रू १४ अर्ब ३ करोडले शोधनान्तर घाटामा रहेको थियो ।
समीक्षा अवधिमा एफओबी मूल्यमा आधारित वस्तु व्यापार घाटा अघिल्लो वर्ष ५०.२ प्रतिशतले बढेकामा समीक्षा अवधिमा ४.४ प्रतिशतले मात्र वृद्धि भई रू २ खर्ब ५८ अर्ब ९९ करोड पुगेको छ ।
बैंकले २०६८ वैशाख मसान्तमा कुल विदेशी विनिमय सञ्चिति २०६७ असार मसान्तको रू २ खर्ब ६८ अर्ब ९१ करोडको तुलनामा ३.७ प्रतिशतले घटेर रू २ खर्ब ५९ अर्ब १ करोडमा सिमित भएको जनाएको छ । २०६७ वैशाख मसान्तमा यस्तो सञ्चिति २०६७ असार मसान्तको तुलनामा १४.१ प्रतिशतले घटेर रू २ खर्ब ४६ अर्ब २० करोड भएको थियो ।